Een combinatie van eenvoudige mineralenbalans, ureumgehalte in de melk en grondgebondenheid vormt een mogelijke invulling van de Afrekenbare Stoffenbalans (ASB) voor de melkveehouderij. Maar zo’n systeem zal huidige wet- en regelgeving niet kunnen vervangen. Dit constateert CLM, op basis van interviews en brainstormsessies met vrijdenkers van binnen en buiten de melkveehouderij.
Doelsturing in plaats van middelvoorschriften?
De sector en de politiek willen doelsturing in plaats van middelvoorschriften en hebben voor het mest-, stikstof- en klimaatbeleid de Afrekenbare Stoffenbalans op het oog. Het ministerie van LNV heeft verschillende onderzoeken uitgezet en aan CLM Onderzoek en Advies gevraagd om out-of-the-box-ideeën te verkennen. CLM heeft veertien ‘vrijdenkers’ gevraagd naar hun ideeën voor een doelgerichte verantwoording van het beleid. Deze ideeën zijn uitgewerkt als mogelijke invulling van de Afrekenbare Stoffenbalans.
Combinatie van robuust, doelgericht én afrekenbaar lijkt onmogelijk
Uit de gesprekken blijkt dat het erg moeilijk is een robuust, doelgericht, afrekenbaar instrument voor stikstof, mest en klimaat te ontwerpen. Dit komt onder andere doordat er veel relevante verbindingen met stikstof, fosfaat en/of koolstof zijn, met lokale, regionale en/of mondiale effecten. Daarnaast is de variatie in de uiteindelijke emissies niet alleen het resultaat van de inrichting en het management op het bedrijf, maar wordt deze ook beïnvloed door externe factoren zoals het weer. Melkveehouders hebben het resultaat dus niet volledig in de hand.
Beste alternatief volgens de vrijdenkers
De meest kansrijke invulling van de ASB is een combinatie van de mineralenbalans, het ureumgehalte in de melk en grondgebondenheid.Verlaging van het stikstofoverschot vermindert indirect de (som van de) emissies van ammoniak, nitraat en lachgas. Dit instrument zou gebruik kunnen maken van data die worden vastgelegd ten behoeve van de Kringloopwijzer. Daarmee is de mineralenbalans goed uitvoerbaar en handhaafbaar voor grondgebonden melkveebedrijven. Nadeel is wel de vrij zwakke relatie tussen het stikstofoverschot en de individuele emissies van ammoniak, lachgas en nitraat. Voor sturing op de ammoniakemissie (via de voeding) is een combinatie met het ureumgehalte in de melk gewenst. Overigens worden daarmee effectieve maatregelen als mest en urine scheiden of meer weidegang niet gewaardeerd.
Lees en/of download CLM-rapport 1089: Afrekenbare stoffenbalans, Het vrijdenkersspoor (pdf)
