In deze notitie, opgesteld in opdracht van Natuur en Milieu, geven we een overzicht van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (GBM) en de milieubelasting in de teelt van Nederlandse consumptie-aardappelen, tussen 2017-2022.

In Nederland zijn in 2022 circa 163.000 hectare (ha) aardappelen geteeld, waarvan ongeveer 77.000 ha consumptie-aardappelen. Zetmeelaardappelen en pootgoed laten we in deze notitie buiten beschouwing. De cijfers van de gebruikte hoeveelheden GBM (in kg werkzame stof per ha) komen uit het BedrijvenInformatieNet (BIN) van Wageningen Social & Economic Research (WSER). In BIN delen 1.500 land- en tuinbouwbedrijven hun financiële cijfers en duurzaamheidsgegevens met WSER*. WSER beschikt over registraties van uitgevoerde bespuitingen en grondbehandelingen in consumptie-aardappelen van 85-96** akkerbouwbedrijven op kleigrond, en 29 tot 36 bedrijven op zandgrond. Het gaat hierbij om tafel-, koelvers- en frites-aardappelen, die in 2022 op ongeveer 77.000 ha werden geteeld. Een klein deel hiervan betreft tafelaardappelen, vooral geteeld op kleigrond.
Bespuitingen in zetmeelaardappelen en pootgoed zijn niet inbegrepen in de cijfers. De omrekening naar milieubelastingpunten is uitgevoerd door CLM met de CLM-Milieumeetlat. Deze Milieumeetlat kent punten toe voor de belasting van grondwater, bodem- en waterleven, gebaseerd op gegevens over persistentie, mobiliteit en toxiciteit uit de toelatingsdossiers van een middel. Bronnen voor informatie over toelatingen en Candidates for Substitution (CfS): College voor Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en biociden (CTGB) en de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA).

Met dank voor de ondersteuning van Wageningen Social & Economic Research (WSER): Bert Smit en Jakob Jager.

In deze reeks zijn ook gepubliceerd:

• Gewasbeschermingsnotitie winterpeenteelt, CLM-publicatienummer 1229
• Gewasbeschermingsnotitie uienteelt, CLM-publicatienummer 1230

* In Nederland hebben telers de verplichting om te registreren welke bespuitingen ze uitvoeren, maar zij hoeven deze niet aan te leveren voor opname in een centrale database. Hierdoor ontbreekt een totaaloverzicht van gebruik van GBM in Nederland. De BIN-data vormen een betrouwbaar en redelijk representatief beeld van het gebruik, al zijn de data niet voor elk gewas beschikbaar. (De enquête die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 1 keer per 4 jaar uitvoert, geeft een onderschatting van het gebruik, in vergelijking met afzetcijfers van GBM).
** Niet elk jaar leveren evenveel of dezelfde bedrijven hun gegevens aan BIN aan.