In de Volkskrant van 11 oktober 2023 is een opinie van CLM Onderzoek en Advies geplaatst over glyfosaat, zie ook de tekst onder de streep.
In het artikel pleiten we voor een beperkte verlenging van de toelating van glyfosaat, inclusief restricties. Dit hebben we verwoord in de laatste alinea van het artikel. De Volkskrant heeft in de krant van vanmorgen zelfstandig de ondertitel “Verbied het ook in de landbouw” toegevoegd. Deze ondertitel dekt niet de lading van ons bericht. In overleg met de Volkskrant is de ondertitel online inmiddels verwijderd.
Voor vragen over het artikel kunt u contact opnemen met auteur Peter Leendertse (0345-470 751) of directeur Edo Dijkman (0345-470 726).
Opinie: Glyfosaat maakt onkruid dood, maar remt ook broodnodige innovaties.
Volgens sommigen kan de landbouw niet zonder onkruidverdelger glyfosaat, maar de ervaring van gemeenten leert dat dit prima mogelijk is. Dankzij innovaties zullen de maatschappelijke kosten dalen.
Er is veel te doen over het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat, beter bekend onder de merknaam Roundup. De onderzoeken en meningen over glyfosaat buitelen al jaren over elkaar heen. Duidelijk is dat de stof zeer veel gebruikt wordt, in Nederland alleen al gaat het jaarlijks om zo'n 700 duizend kilo.
De stof heeft (nadelige) milieu-effecten, de concentratie van glyfosaat in onze drinkwaterbronnen overschrijdt vaak de norm en zijn er aanwijzingen dat de stof een rol speelt bij de toename van de ziekte van Parkinson. Met name ten aanzien van het laatste punt is snel meer onderzoek nodig, zoals blijkt uit een recent artikel in de Groene Amsterdammer. Vraag is of Nederland en de Europese Unie binnenkort zullen besluiten het toegestane gebruik van glyfosaat zonder verdere restricties voor tien jaar te verlengen. Industrie, landbouwbedrijfsleven en de Universiteit Wageningen stellen dat we voorlopig niet zonder het gebruik van glyfosaat kunnen. Volgens Wageningen is de stof nu nog een belangrijke pijler van een duurzame onkruidstrategie en ontbreken goede alternatieven.
Plantsoenendienst
Ervaringen met glyfosaat buiten de landbouw, zoals in de plantsoenendienst, laten echter zien dat glyfosaat niet alleen de groei van planten remt, maar ook die van broodnodige duurzame innovaties. Pakweg tien jaar geleden klonken voor de toepassing van glyfosaat in gemeenten, zoals op straten, pleinen en in openbaar groen, dezelfde geluiden: ‘We kunnen niet zonder.’ Innovatieve bedrijven die speciale hetelucht- en heetwatermachines ontwikkelden, lieten zien dat het wél prima zonder kon. Maar deze innovaties werden geremd omdat glyfosaat goedkoop beschikbaar bleef.
Op het moment dat de overheid een verbod op de toepassing van glyfosaat buiten de landbouw afkondigde, om onze drinkwaterbronnen te beschermen, gebeurde iets opvallends: innovatieve bedrijven bleken ineens razendsnel hun machines te kunnen verbeteren en opschalen. Inmiddels rijden zelfs de eerste klimaatneutrale machines rond. Tegelijkertijd gingen gemeenten de openbare ruimte slimmer inrichten om het onkruid geen kans te geven. Het onkruid op straat bleek op die manier prima onder controle te houden.
Slimme teeltrotatie
Een belangrijke les voor beleid, landbouw en duurzame gewasbescherming. Want ook in de landbouw zijn nog diverse innovaties in ontwikkeling, van slimme teeltrotatie om onkruid onder de duim te houden tot robotgestuurde schoffelmachines die onkruid effectief aanpakken. Ingrijpen in het gebruik van glyfosaat zal deze innovaties sterk stimuleren en dit zal snel leiden tot een duurzame onkruidstrategie zonder glyfosaat en andere onkruidbestrijdingsmiddelen.
Bijkomend voordeel is dat hoge maatschappelijke kosten om (oppervlakte)water (dat dient als bron van ons drinkwater) te zuiveren, vermeden worden. Kortom: een langdurige verlenging van het toegestane gebruik van glyfosaat leidt in onze ogen tot ongewenste vertraging van innovaties die het gebruik van glyfosaat en andere onkruidbestrijdingsmiddelen sterk kunnen verminderen.
Eventuele verlenging van de toelating moet volgens ons daarom voor maximaal twee jaar gelden, met extra restricties. Daarbij zou in die periode ook maximaal moeten worden ingezet op onderzoek naar het verband tussen het gebruik van glyfosaat en de kans op Parkinson.
Bijkomend voordeel is dat hoge maatschappelijke kosten om (oppervlakte)water dat dient als bron van ons drinkwater te zuiveren, vermeden worden. Kortom: een langdurige verlenging van de toelating van glyfosaat leidt in onze ogen tot ongewenste vertraging van innovaties die het gebruik van glyfosaat en andere onkruidbestrijdingsmiddelen sterk kunnen verminderen.
Eventuele verlenging van de toelating moet volgens ons daarom voor maximaal twee jaar gelden, met extra restricties, en waarbij in die periode ook maximaal wordt ingezet op onderzoek naar het verband tussen het gebruik van glyfosaat en de kans op parkinson.
Over de auteurs
Peter Leendertse is expert gewasbescherming en adjunct directeur van CLM. Jenneke van Vliet is senior adviseur duurzame gewasbescherming en waterkwaliteit bij CLM. CLM Onderzoek en Advies is een adviesbureau voor duurzame landbouw.
