Tijdens open dagen bij 2 melkveehouders in de provincie Utrecht is een nieuwe aanpak van steekvliegenoverlast bij rundvee gedemonstreerd. De innovatieve mechanische vliegenval komt uit Australië.
CLM begeleidt de melkveehouders bij de bouw en optimalisatie van de vallen en voert de insectentellingen uit. Samen met de veehouders rolt CLM deze innovatie verder uit, zodat minder anti-vliegenmiddel gebruikt gaat worden en de de koegezondheid verbeterd.
Al vroeg in de zomer zitten er vliegen op de koeien. Een te groot aantal veroorzaakt overlast voor de dieren, vormt een risico op ziekte en belemmert de hygiënische winning van melk.
In de gangbare én biologische rundveehouderij mogen vliegen bestreden worden met chemische anti-vliegenmiddelen op de koe. Dit zijn middelen met werkzame stoffen als ivermectine, avermectine, pyrethrinen, et cetera. Van deze stoffen is bekend dat ze persistent zijn en relatief lang in het milieu blijven.
De stoffen worden door de koe weer uitgescheiden en komen terecht in de weidemest. Vliegen sterven soms pas na enkele dagen of zelfs helemaal niet (resistentie). In die periode kunnen zij niet - of minder adekquaat - vluchten voor predatoren als vleermuizen en zwaluwen, en worden zij vaker opgegeten dan niet-vergiftigde insecten. Uit onderzoek blijkt dat ruim 70% van de torren, kevers en andere insecten in het weiland sterft door het gebruik van ivermectine. En deze insecten dienen weer als voedsel voor (weide)vogels, muizen, egels, amfibieën en andere insecten. Ook komt een deel van de werkzame stoffen in bodem en het water terecht.
Middelbesparing
Het gebruik van deze chemische anti-vliegenmiddelen kan worden beperkt. Vleermuizen en boerenzwaluwen, die van origine op agrarische bedrijven horen, eten duizenden insecten gedurende een dag of nacht. Hun leefomgeving kan worden verbeterd door ‘natuurlijke’ en kunstmatige verblijfplaatsen en (inheemse) beplanting.
Val afkomstig uit Australië
Melkveehouders Gert-Jan en Arjen Kool in Hei- en Boeicop kwamen een vliegenval voor rundvee op het spoor. Deze val wordt onder meer gebruikt in Australië. De koeien lopen als het ware een sluis in en lopen dan tussen harige borstelstrips door. Deze borstels zorgen ervoor dat de vliegen opvliegen. Zij vliegen naar boven waar het licht is. Via kleine spleetjes/ gaatjes worden ze afgevangen, waarna ze doodgaan door de warmte en via de zijkant van de val naar beneden vallen.
Monitoring van vliegen
De eerste monitoring laat zien dat zo’n 65% van de afgevangen insecten bestaat uit hoornvliegen en circa 32% uit stalvliegen; beide soorten zijn hinderlijk voor het vee. De rest bestaat uit enkele exemplaren van veel andere insectensoorten.
Open dagen najaar 2021
Tijdens de open dagen was er veel belangstelling van de vak- en algemene media, voor deze "wasstraat voor koeien". De uitkomsten van deze verkenning naar de werking van de vliegenval, is voor de deelnemende veehouders en CLM aanleiding om vervolgstappen te zetten. De komende tijd gaan we in gesprek om dit te organiseren.
Bekijk de filmpjes
